For Better Performance Please Use Chrome or Firefox Web Browser

Fatemeh Hassan Kaviyar

Grade: 
Master

پهنه بندي خطر آتش در گون زارها با استفاده از داده هاي ماهواره ي سنجنده ETM+(مطالعه موردي: مراتع ملاير)

آتش سوزي­هاي عمدي در عرصه منابع طبيعي يكي از بحران­هايي است كه هر ساله خسارات غير قابل جبراني بر اكوسيستم­ها ي مرتعي و محيط زيست وارد مي­سازد به طوري كه در سال­هاي اخير به عنوان يك مسئله و چالش جهاني معرفي شده است. عرصه­هاي منابع طبيعي ايران نيز از اين امر مستثنا نيست و به دلايل مختلف هر ساله وقوع انواع آتش سوزي­ها در اين عرصه­ها گزارش شده است. طبق گزارش سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخيزداري كشور هر ساله انواع حريق­ها در سطح جنگل­ها و مراتع به دلايل مختلف بروز مي­نمايد. طبق همين گزارش از سال 1379 الي 1389، تعداد 14960 فقره آتش سوزي در157121 هكتار اراضي جنگلي و مرتعي كشور روي داده است. بنظر مي­رسد عدد واقعي بيش از اين باشد. در سال­هاي اخير با افزايش فراواني آتش سوزي­هاي عمدي در مراتع ، پايش پوشش­گياهي و پهنه بندي خطر آتش امري ضروري گرديده است. شناسايي و پهنه بندي نواحي داراي خطر آتش سوزي يكي از ابزار­هاي اساسي به منظور دستيابي به راهكار­هاي مقابله با آتش سوزي در مرتعداري پايدار محسوب مي­شود. يكي از كانون­هاي بحراني آتش سوزي­هاي عمدي در استان همدان، گون­زار­هاي وسيع شهرستان ملاير است. لذا هدف مطالعه حاضر، تهيه نقشه نواحي داراي خطر آتش سوزي مرتع بر پايه تهيه نقشه پوشش­گياهي گون درختچه­اي و بوته­اي به منظور مديريت آتش گون­زارها با استفاده از تصاوير ETM+ است، تا در جهت مديريت و حفاظت گون­زارها مديران بتوانند برنامه ريزي نمايند زيرا با تهيه نقشه نواحي داراي خطر آتش­سوزي و برنامه ريزي براي اين نواحي مي­توان خطرات آن را تا اندازه­اي كاهش داده و به فعاليت­هاي پيشگيرانه، حفاظتي و مديريتي در اين مورد پرداخت. براي زمين مرجع كردن داده­هاي ماهواره­اي از 28 نقطه كنترل زميني و نقشه­هاي توپوگرافي 1:50000، با اعمال روش نزديك ترين همسايه و مدل هندسي درجه يك، RMSe كمتر از 1/0 پيكسل ، حاصل گرديد. منطقه مورد مطالعه اطراف شهر ملاير در جنوب شرقي استان همدان با مساحت 70000 هكتار، است. جمع­آوري داده­هاي زميني براي آناليز تصاوير با روش نمونه برداري تصادفي طبقه­بندي شده انجام شد كه در هر واحد نمونه برداري تعداد 10 پلات بر روي محيط دايره­اي فرضي به شعاع 20 متر مستقر و درصد پوشش­گياهي هر پلات برآورد گرديد. ميانگين اعداد درصد پوشش­گياهي 10 پلات بعنوان درصد پوشش­گياهي براي آن واحد در نظر گرفته شد .انواع آناليز­هاي پردازش داده­ها­ي ماهواره­اي براي تهيه نقشه كاربري اراضي نظير فرايند فيوژن به روش Brovey فيلتر­گذاري، تعديل هيستوگرام، آناليز مؤلفه­ي اصلي شاخص­گياهي NDVI، Tasseled Cap، NDBIطبقه بندي نظارت شده و نظارت نشده انجام شد. در نهايت نقشه كاربري اراضي با استفاده از روش هيبريد و تركيب لايه­هاي مختلف و روي هم گذاري آنها به دست آمد. نتيجه اين طبقه­بندي به دست آمده 16 طبقه كاربري با ضريب كاپاي 75/0 به شرح زير مي­باشد: 1- معادن آهن 2- اراضي حاوي آهن 3- زراعت آبي 4- تاكستان 5- زراعت ديم 6- آيش 7- مناطق مسكوني و صنعتي 8- رخنمون سنگي 9- كوه 10- معادن رس 11- خطوط ترابري 12- مسيل و آبراهه 13- فضاي سبز شهري 14-. سايه رخنمون سنگي 15- اراضي دست خورده 16- مراتع و ديمزارهاي رها شده . بيشترين درصد مساحت منطقه مطالعاتي مربوط به مراتع و ديمزار­هاي رها شده با مساحت 77/69 درصد و كمترين درصد مساحت مربوط به فضاي سبز شهري با مساحت 11/0درصد است. بين داده­هاي درصد پوشش گياهي جمع­آوري شده از مراتع منطقه با ارزش­هاي پيكسل­هاي نظير تصاوير با رگرسيون گام به گام، مدل برآورد مقدار تاج پوشش گون تعيين شد. سپس اين مدل بر روي تصاوير اعمال و با استفاده از تفكيك تاري و طبقه بندي مجدد، نقشه طبقات خطر آتش به دست آمد. با رگرسيون خطي چند متغييره همبستگي و روابط بين درصد پوشش گياهي با شاخص­هاي گياهي و باند­هاي اصلي بررسي شد. همبستگي باند 4 و 3 با درصد تاج پوشش گياهي گون بيشتر از ساير باندها است كه در برازش مدل­ها با استفاده از باند­هاي اصلي، از باند 4 استفاده شد. نقشه توليدي با استفاده از مدل باند 4 با نقشه پوشش­گياهي منطقه مطابقت دارد. همبستگي درصد تاج پوشش گياهي با 12 شاخص گياهي بررسي شد كه شاخص TVI با ضريب همبستگي 76/0 بيشترين ميزان همبستگي را نشان مي­دهد.بعد از TVI ، شاخص هاي MND و NDVI و SAVI با ضريب همبستگي 75/0 بيشترين ميزان همبستگي را دارند. در نهايت 4 طبقه از دامنه خطرآتش سوزي مراتع منطقه مورد مطالعه تحت: "خطر زياد" با بيش از 35% تاج پوشش گون ، "خطر متوسط" با 15-35% تاج پوشش گون ، "خطر كم" با 5-15% تاج پوشش گون و دسته واژگان كليدي: پهنه بندي خطر آتش، ملاير، گون، تصاوير ماهواره اي، ETM+

تحت نظارت وف ایرانی