Kazem Tabaki Bajestani
شناسايي منابع زمين گرمايي با استفاده از داده هاي حرارتي+ ETM در مناطق خشك(مطالعه موردي :استان خراسان جنوبي، فردوس)
انرژي فسيلي علاوه بر ايجاد مخاطرات زيست محيطي و داشتن تاثيرات منفي بر روي منابع طبيعي دنيا، تجديد پذير نبوده و در آينده نه چندان دور به اتمام خواهد رسيد. انرژي زمين گرمايي از انواع انرژيهاي تجديد پذير محسوب مي شود و با توجه به امتيازات عالي آن از قبيل بي خطر بودن نسبي، كمك به حفظ محيط زيست و ارزاني مي تواند جوابگوي بخشي از تقاضاي روز افزون انرژي در حال و آينده باشد. بيابان برخلاف تصور عامه مردم و با همه خشونت هاي ظاهري آن، با وجود توليدات گياهي اندك داراي پتانسيل هاي بالقوه بسيار متنوع است كه اگر به درستي شناخته شده و مورد بهره برداري قرار گيرد، مي تواند در جهت مهار بيابان زايي منطقه و يا ديگر مناطق مورد استفاده قرار گيرد. بيشتر مناطق بياباني ايران با داشتن اقليم مناسب همراه با تابش آفتاب درطول سال، وجود مناطقي با پتانسيل بادي بالا و داشتن پتانسيل انرژي زمين گرمايي، زمينه لازم و مناسبي جهت بهره برداري و گسترش انرژي هاي نو و پاك فراهم شده است. در پژوهش حاضر پتانسيل انرژي زمين گرمايي منطقه فردوس در استان خراسان جنوبي با كمك داده هاي سنجنده +ETM مورد بررسي قرار گرفت. در مطالعات ميداني تعداد 40 نمونه خاك به روش نمونه برداري تصادفي از منطقه فردوس به مساحت 64000 هكتار در نيمه دوم شهريور 1391 برداشت و به آزمايشگاه خاكشناسي دانشكده منابع طبيعي دانشگاه صنعتي اصفهان منتقل شد و خصوصيات فيزيكوشيميايي آن بدست آمد. سپس موقعيت نمونه ها بر روي تصاوير ماهواره اي مشخص و DN تمامي باندها براي اين نقاط تعيين و همبستگي آن با نتايج آزمايشگاهي محاسبه شد، كه رابطه ي معنا داري مشاهده نشد و علت را روش نمونه برداري نامناسب براي مطالعه ارزيابي گرديد. پس از اعمال پيش پردازش هاي اوليه بر روي تصاوير ماهواره اي با استفاده از روش هاي معمول پردازش تصاوير ماهواره اي، از جمله تركيب باندي رنگ كاذب، آناليز مؤلفه هاي اصلي، روش كروستا، نسبت باندي و برازش حداقل مربعات، مناطق مستعد آلتراسيون هاي هيدروترمال و مناطق مناسب از نظر ليتولوژي جهت انرژي زمين گرمايي شناسايي شد. با محاسبه توان تشعشعي منطقه براساس NDVI، دماي سطحي زمين بر اساس باند حرارتي سنجنده +ETM بازيابي شد. سپس با استفاده از نقشه زمين شناسي منطقه لايه هاي چگالي گسل و واحدهاي سنگي منطقه فردوس استخراج گرديد. در گام بعد لايه هاي درجه حرارت سطحي زمين، واحدهاي سنگي، چگالي گسل، هيدروكسيل ها و اكسيدهاي آهن، بر اساس اهميت هر يك در روند اكتشاف ارزش گذاري شدند و با استفاده از مدل همپوشاني وزن دار اين لايه ها با يكديگر ادغام و مناطق مستعد زمين گرمايي در منطقه فردوس شناسايي شد. جهت صحت سنجي اين نقشه از آتشفشان ها و چشمه آبگرم فردوس در منطقه استفاده گرديد. مناطق مستعد شناسايي شده در اين مطالعه با شواهد زمين گرمايي منطقه از همبستگي مكاني قابل قبولي برخوردارند. با توجه به درجه حرارت چشمه آبگرم فردوس (43 درجه سانتيگراد) احتمال ميرود دماي مخزن منبع زمين گرمايي فردوس از درجه حرارت قابل توجهي برخوردار باشد كه بر اساس نمودار ليندال كاربردهاي متعددي براي آن انتظار مي رود كه مي تواند در پيشرفت و آباداني منطقه خشك فردوس نقش بسزايي داشته باشد و از تخريب منابع طبيعي و افزايش روند بيابان زايي جلوگيري كند.
واژه هاي كليدي: انرژي زمين گرمايي، استعداد بيابان، سنجنده ETM+، دماي سطحي زمين، آلتراسيون هاي هيدروترمال
