Somayyeh Jabbari

پايش خشكسالي با استفاده از تصاوير ماهواره اي با تاكيد بر پوشش گياهي در منطقه سميرم اصفهان

خشكسالي پديده­اي طبيعي و پيچيده است كه در تمام مناطق رخ مي­دهد. بروز اين پديده همواره خسارات زيادي را در پي داشته است و آگاهي به آمار و ارقام خسارات ناشي از اين پديده، ضرورت بررسي و پايش خشكسالي را نشان مي­دهد. طي سال­هاي اخير كشورمان با خشكسالي­هاي متعددي روبرو بوده كه خسارات جبران ناپذيري بر منابع طبيعي وارد كرده است، لذا تحقيق در مورد خشكسالي براي محققين و برنامه ريزان بسيار ضروري مي­باشد. منابع طبيعي تجديد شونده در اقتصاد اكثر كشور­هاي در حال توسعه و بخصوص كشور ما ايران از اهميت زيادي برخوردار است، كه اين برنامه ريزي مناسب جهت استفاده­ي بهينه و مديريت صحيح اين سرمايه ­ي ملي را الزامي مي­سازد. هدف از اين پژوهش، پايش خشكسالي در منطقه سميرم اصفهان با استفاده از دادهاي ماهواره اي با تأكيد بر پوشش گياهي مي­باشد. جهت انجام اين مطالعه از تصاوير ماهواره­اي سنجتده­هاي TM، WiFS و AWiFS به ترتيب مربوط به سال­هاي 1375، 1383 و 1388 استفاده گرديد. همزمان با آناليز داده­هاي ماهواره­اي عمليات صحرايي ( در فصل رويش پوشش گياهي) انجام و با استفاده از پلات­هاي 100 متر مربع به تعداد 10 پلات در محدوده­ي 9 پيكسل از تصاوير ماهواره­اي و به مركزيت GPS، پارامتر­هاي پوشش گياهي (درصد تاج پوشش) در 68 نقطه ثابت كه با استفاده از روش سيستماتيك تصادفي انتخاب شده بودند و بيش از 100 نقطه­ي متغيير برداشت گرديد. جهت انجام هدف مطالعه ابتدا با استفاده از فاكتور­هاي محيطي از قبيل ارتفاع از سطح دريا، شيب و جهت منطقه و فاكتورهاي اقليمي و شاخص هاي گياهي استخراج شده از داده­هاي ماهواره­اي سنجنده­هاي مذكور يك معادله رگرسيوني چند متغييره با استفاده از روش رگرسيون گام به گام تهيه شد. پس از به دست آوردن مدل رگرسيوني هر سال، بر اساس مدل­ها و اعمال ضرايب رگرسيوني روي متغييرهاي آن نقشه درصد پوشش گياهي منطقه مورد مطالعاتي ترسيم گرديد. سپس با انجام روش طبقه بندي مجدد در محيط نرم افزار Arc Gis نقشه درصد پوشش گياهي مراتع براي هر سه سال به طور جداگانه از ساير كاربري­ها جدا شد و به بررسي ميزان تغييرات پوشش گياهي مراتع حاصل از خشكسالي پرداخته شد. به منظور تفسير بهتر و راحت تر نقشه پوشش گياهي مراتع سعي شد طبقه بندي مناسبي بر روي نقشه­ها انجام شود، براي انجام اين طبقه بندي و تفكيك طبقات از يكديگر از روش تفكيك تاري كمك گرفته شد و حدود آستانه متفاوتي مورد آزمايش قرار گرفت تا بر اساس حد آستانه مناسب، پوشش گياهي 20-0 درصد، 30-20 درصد و 40-30 درصد از يكديگر تفكيك گرديدند. تغييرات در طبقات مختلف مرتبط با هم بوده و كاهش يكي باعث افزايش طبقه ديگر مي شود. پس از بررسي تغييرات در سه سال مطالعاتي مشخص شد طبقه 40-30 درصد و 30-20 درصد به ترتيب بيشترين تغييرات را به خود اختصاص داده­اند. و از مساحت اين دو طبقه كاسته شده و بر مساحت طبقه 20-0 درصد اضافه شده است. همچنين با بررسي اطلاعات نقشه طبقات ارتفاعي و شيب منطقه مشخص شد مراتعي كه داراي پوشش گياهي طبقه 30-20 و40-30 درصد مي باشد از طبقات ارتفاعي بالا و شيب كمي برخوردار هستند. با داشتن يك مدل رگرسيوني جامع همچون معادله رگرسيوني اين مطالعه و با 

كلمات كليدي: پايش خشكسالي، تصاوير ماهواره­اي، سميرم، سنجنده­هايTM،WiFS   و AWiFS.